Varantlar, Çeşitleri ve Özellikleri

Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte alma ya da satma hakkı veren ve bu hakkın nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye araçlarıdır.

Diğer bir deyişle varant, menkul kıymet haline getirilmiş opsiyonlardır. Varantlar yatırımcıya bir hak verirken yükümlülük getirmez.

Varant Çeşitleri

• Alım Varantları; bir dayanak varlığı varant üzerinde belirtilen bir fiyattan almış gibi fiyat hareketlerinden kazanç sağlamaya yarayan menkul kıymetlerdir.
• Satım Varantları ise; bir dayanak varlığı varant üzerinde belirtilen bir fiyattan satmaya yarayan menkul kıymetlerdir.

Varantlar Hangi Parametreleri İçerir ?

• Duyarlılık; Varant fiyatının 0,01 TL değişmesi için dayanak varlık fiyatının ne kadar değişmesi gerektiğini gösterir.
• Zaman Kaybı Değeri (Teta); Varantın vadesinin bitimine bir gün daha yaklaşıldığında, diğer tüm değişkenler sabitken, varant fiyatının ne kadar düşeceğini gösterir.
• Etkin Kaldıraç; Dayanak varlıktaki %1’lik değişimin, varantın fiyatını % kaç değiştireceğini gösterir.
• Çarpan; Bir varantın kaç adet dayanak varlığa denk geldiğini gösterir.
• Delta; Dayanak varlıktaki 1 birim değişimin, varantın fiyatını yaklaşık ne kadar değiştireceğini gösterir.
• Başabaş Noktası; Varantı vade sonuna kadar tuttuğunuzda maliyetinizi karşılayan dayanak varlık fiyatını gösterir.
• Örtük Oynaklık; Varant fiyatını en çok etkileyen faktörlerdendir. Piyasa yapıcının varantın ömrü boyunca beklediği oynaklık seviyesini yansıtır.
• Risk Grubu; Varantlar, delta değeri ve vadeye kalan gün sayısına göre; 
  • YÜKSEK RİSKLİ VARANTLAR
  • RİSKLİ, GÜN İÇİ ALIM SATIMA UYGUN VARANTLAR
  • BEKLENTİLER DAHİLİNDE YATIRIM YAPILABİLİR VARANTLAR
  • DÜŞÜK KALDIRAÇLI, YATIRIM YAPILABİLİR VARANTLAR

olmak üzere 4 farklı risk grubuna ayrılır. Bu risk faktörlerini daha detaylı incelemek için iş yatırım tarafından hazırlanan sunum‘u inceleyebilirsiniz.

Dayanak Varlıklar Nelerdir ?

• Borsa Endeksleri (BIST 30 – DAX – DOW JONES ve S&P 500)
• Pay Senetleri (Borsada İşlem Gören 21 adet Pay)
• Döviz Pariteleri (USD/TRY – EUR/USD)
• Kıymetli Maden ve Tarım Ürünleri (Altın, Gümüş, Petrol, Pamuk)

Varantlar kim tarafından İhraç Edilmektedir ?

Türkiyede makalenin yazıldığı tarih olan 09.04.2021 tarihi itibariyle, varant ihraççısı durumunda bulunan üç firma mevcuttur. Bunlar;

• İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
• Deutsche Bank 
• Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. dir.

Yukarıdaki tüm açıklamalar doğrultusunda örnek vermek gerekir ise;

• THY pay senedi için çıkarılmış olan, 13,00 TL kullanım fiyatlı ve Mayıs 2021 vadeli bir varant, vade tarihine geldiği zaman dayanak varlık fiyatı 13,00 TL üzerinde ise kazanç sağlamış olacaktır.
• Yukarıda belirtmiş olduğumuz parametreler sebebiyle; Reel kâr başabaş noktası fiyattan itibaren gerçekleşecektir.
• Diğer bir deyişle 1000 adet varant için 1300 TL ödeme yapıldı ise reel kâr gerçekleşen bir itfa için dayanak varlık fiyatının yaklaşık olarak 13,20 ve üzerinde olması gerekecektir.
• Satım varantları içinde aynı mantık geçerli olacak ve vade sonundaki fiyatın kullanım fiyatının altında olması beklenecektir.
• Vade sonunda kullanım fiyatının altında veya üstünde kalan durumlarda ise varant ödemesi sıfırlanacaktır.